BOSNA'NIN ŞEHİT BAKANINI GÜLDÜREN OLAY

Bosna’nın şehit bakanını güldüren olay…



* Prof. Dr. Osman Özsoy yazaramesaj@gmail.com



Bazı hatıralarınız olur, yıllar yılı yazmak için fırsat kollarsınız. Sizinle beraber unutulup gitmesini istemez, bir yerde yazılı kaydı bulunsun istersiniz. Ola ki gün olur, birilerine bir açıdan ders olur diye.

Dün yine öyle oldu. Hiç unutamadığım bir kare film şeridi gibi gözümün önünden geçti. Önce yaşanan olayı anlatalım, ardından acı hatırımıza yer verelim.

Dün Irak’a sürpriz ziyarette bulunan BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun’un Irak Başbakanı Nuri El Maliki ile düzenlediği ortak basın toplantısı sırasında binanın 50 metre kadar yakınına roket ya da havan topu mermisi düşünce, Genel Sekreter Ban Ki-mun oldukça korktu ve panikledi. Yüzündeki korku hali herhalde dikkatlerinizden kaçmamıştır. Bomba biraz daha yakına düşseydi çok daha kötü şeyler de olabilirdi.

Genel Sekreterin yanında dikilen Irak Başbakanı Nuri El Maliki için ise sıradan günlerden biriydi. Paniklemedi. Çünkü Irak’ta benzer olaylar her gün yaşanıyordu. Fakat yüzündeki konuğuna karşı mahcubiyet havası rahatsız ediciydi. O bu göreve işgalcilerin işini kolaylaştırsın, Irak halkını dize getirirken işgal askerlerinin güvenliğini sağlasın diye getirilmişti.

Büyük ihtimalle konuğuna karşı mahcubiyeti yaşanan patlamanın şiddetiyle dışarıda onlarca masum insan ölmüş olabileceğinden değildi. BM Genel Sekreteri’ni bile yeterince koruyamadığına göre, bölgedeki işgal askerlerinin ne zorluklar içinde görev yaptığına dair Genel Sekreterin bir düşünce içine girmiş olması endişesindendi. Öyle ya, nereden baksanız yanındaki konuk bir bakıma işverenin ortaklarından biri gibi sayılırdı. Bu satırları bir niyet okuma olarak algılamayın. Az çok tarih okuyanlar, sömürge valilerinin işlevini ve hangi bedellerle o göreve getirildiklerini gayet iyi bilirler. Dilerim BM Genel Sekreteri bu olaydan ders alır da, Irak halkının çoluk çocuk ne kadar güvensiz bir ortamda yaşadığına bizzat kanaat getirmiş olur.

Güven unsuru önemli…

Patlamanın şiddeti ile BM Genel Sekreteri paniklerken Irak Başbakanı Nuri El Maliki’nin neden aynı ölçüde tepki vermediğinin zihnimizde canlandırdığı hatıraya gelince…

Tarih 8 Şubat 1995. Bosna’da adeta BM gözetiminde Müslüman Boşnaklara karşı soykırım uygulandığı günler. İşte o günlerde Türk halkı her şeyini ortaya seviye 13 Bosna halkına destek vermek için seferber oldu. O günlerde yer yer basına, toplanan kimi yardımların suiistimale uğradığı haberleri de yansımaya başlayınca, Türk halkındaki güven duygusu zedelenmesin, yardımların yerine ulaştığından emin olsun diye, Zaman gazetesi ve STV işbirliği ile toplanan yardım paralarının birinci elden kaynağına ulaştırılması için daha titiz davranma gereği duyduk. Çünkü yüklüce bir miktar toplanmıştı.

Bu amaçla, Bosna-Hersek’in ilk Cumhurbaşkanı ve efsanevi Lideri Aliya İzzet Begoviç’i yardım çekini almak üzere “Bizim Kürsü” programı adına bizzat Türkiye’ye davet ettim. Kabul etti. Ulaşım dâhil her türlü organizasyon yapıldı. Fakat İzzetbegoviç Türkiye’ye gelmesine birkaç gün kala 1 günlüğüne de olsa halkını yalnız bırakamayacağını ifade etti. Dışişleri Bakanı İrfan Ljubijankic’i durumu izah eden bir mektupla günübirlik İstanbul’a gönderdi. (Bu mektubu program arşivinde muhafaza ediyoruz)

Depreme gülen bakan…

Nitekim Dışişleri Bakanı İrfan Ljubijankic 8 Şubat 1995 akşamı sunuculuğunu yaptığım BOSNA ÖZEL programına katılmak üzere İstanbul’a geldi. Yayına ayrıca, Türkiye adına yardım çekini vermek üzere dönemin Devlet Bakanı ve Hükümet sözcüsü Yıldırım Aktuna, Bosna Hersek İnsani Yardımlar Koordinatörü Abdurrezzak Park, Bosna Hersek Ankara Büyükelçisi Hayrettin Somun, Bosna Hersek İstanbul Başkonsolosu Talat Süleymani, gazeteci Cengiz Çandar ve dönemin STV Genel Müdürü Naci Tosun katıldı.

Tam yardım çeki takdim edilmiş ve konuklar yerlerine oturmuştu ki, İstanbul şiddetli bir depremle sarsıldı. Program dekorları yerlerinden oynamaya, eşyalar sağa sola gidip gelmeye başladı. Stüdyodaki herkes panikledi. Programı idare ettiğim için herkesten daha metin olma gayreti içine girmişken, baktım ki Dışişleri Bakanı İrfan Ljubijankiç gülüyor. Ortalık sükûnete erince kendisine bunu sordum. “Bu ne ki, dedi. Bosna halkı bunu her gün sürekli yaşıyor. Üstlerine yağan bombaların şiddeti ile evleri başlarına yıkılıyor. Ufak bir sarsıntıda stüdyodaki herkesin paniklediğini görünce, ister istemez halinize güldüm” dedi. Savaş denilen felaketin öteki yüzünü İrfan Ljubijankiç’in sözlerinden o gün daha iyi anlamış olduk.

Kibarlığı ve zarafeti her halinden belli olan tıp hekimi İrfan Ljubijankic ülkesini döndükten 3 ay sonra, Sırpların helikopterini vurması üzerine Mayıs ayında şehit oldu. Şehadet haberi hepimizi derinden üzdü.

Benim gürleyen toplarım yok…

Vefatından sadece birkaç gün önce Londra’ya yaptığı ziyaret sırasında Yusuf İslam’la görüşmüş ve kendisine “Benim gürleyen toplarım yok” şiirini hediye etmişti. Yusuf İslam bu olaydan kısa süre sonra çıkan ve Bosna’da yaşanan dramı anlattığı “I Have No Cannos That Roar”la albümünü İrfan Ljubiyankiç ve diğer şehitlere ithaf etti.

O günlerde albümün tanıtımı için İstanbul’a gelen ve bir basın toplantısı düzenleyen Yusuf İslam, BM’nin Bosna konusunda verdiği sözleri tutmadığını, albümün gelirinin Bosna’ya yardım amacıyla kullanılacağını söyledi. Albümü hazırlamasında şehit olan Bosna Dışişleri Bakanı İrfan Ljubiyankiç’in büyük etkisi olduğunu anlattı.

Bosna-Hersek Dışişleri Bakanı İrfan Ljubijankic, 1995 yılının Mart ayında kendisini ziyaret eden Türk heyetine çok anlamlı bir armağan verdi. Bu armağan Fatih Sultan Mehmet Han’ın 1463 yılında Bosna’daki gayrimüslimler için yayınladığı “Ahidname”nin bir kopyasıydı. 28 Mayıs 1463’te Milodraz ikametgahında yazıldığı kaydedilen ve aslı Bosna arşivlerinde bulunan ahidname, Osmanlı İmparatorluğu'nun ve bu imparatorluğa yön veren padişahların hoşgörüsünün ve hükmü altında bulunan azınlıklara olan adaletinin bir göstergesiydi...

Görüyor musunuz, Bağdat’ta patlayan ve BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun’un yüreğini ağzına getiren bomba bizi nereden aldı nerelere götürdü.

Ülkesi için can veren tüm şehitlerin ruhları şad olsun.